صفی‌الدین ابوالفتح اسحاق اردبیلی (۶۵۰–۷۳۵ ق) معروف به شیخ صفی الدین نیای بزرگ دودمان صفویان ایران است و نیز هشتمین نسل از تبار فیروزشاه زرین‌کلاه بود. که در منطقه مغان مقیم شده بود. صفی‌الدین اشعاری به زبان آذری در کتاب صفوةالصفا و سلسلةالنسب سروده‌است. دودمان صفوی نام خویش را از وی گرفته بودند. او پایه‌گذار خانقاه صفوی در اردبیل بود که با گذشت زمان پیروان بسیاری به دست آورد.
در هشتصد و بیست و پنجمین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی روز ۴ مرداد به نام روز بزرگداشت شیخ صفی‌الدین اردبیلی سالروز استقرار سلسله صفویه در ایران و نقش این سلسله در گسترش مذهب تشیع و تشکیل ایران یکپارچه بود به نام روز بزرگداشت شیخ صفی‌الدین اردبیلی تعیین و ثبت آن در تقویم رسمی کشور تصویب شد. همزمان با این روز هفته استان اردبیل نیز در تهران و استان اردبیل برگزار می‌شود
آدرس: اردبیل، خیابان شیخ صفی، میدان عالی قاپو (مشاهده روی نقشه)
ورودی بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی در جبهه شرقی میدان عالی قاپو واقع شده است و در دو لنگه چوبی آن به حیاط مجموعه‌ای باز می‌گردد که کتابخانه، مسجد، مدرسه، آرامگاه، عبادتگاه، مطبخ و بخش‌های دیگر را در خود جای داده است. درب بقعه در عصر شاه عباس دوم به‌وسیله یوسف شاه بن ملک صفیا ساخته شد. ساختمان سر در بقعه و محوطه سه گنبدی آن که مزین به کاشی‌های معرق و کتیبه‌های رقاعی و کوفی است، عظمت خاصی به آرامگاه می‌دهد.
مسیر رسیدن به بقعه از هفت بخش می‌گذرد که با هشت در از یکدیگر جدا شده‌اند؛ این طراحی اشاره به هفت وادی عرفان و مراحل سلوک دارد. آرامگاه شیخ صفی‌الدین با به‌کارگیری عناصر تصوف در معماری خود، توجه به جزییات بنا و تزیینات منحصر به‌فرد، یک شاهکار معماری ایرانی اسلامی به شمار می‌رود که در سال ۲۰۱۰ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
جنازه شیخ صفی‌الدین اردبیلی طبق وصیت او در اتاقی نزدیک خلوتخانه و کنار باغچه و حوض‌خانه دفن شده است. بر بالای قبر شیخ، بنایی ساختند تا علاوه بر مقبره او، مرقد شاه اسماعیل اول نیز باشد. آرامگاه‌های دیگری از شاهان صفوی، شاهزادگان و فرزندان آن‌ها نیز در این بقعه قرار دارند.
